Doel en werkwijze
Vlaanderen Bouwt vzw coördineert en begeleidt de bouw van kwalitatieve woningen die voor een betaalbare prijs aan mensen met een modaal inkomen te koop of te huur worden aangeboden. Het gebruik van vernieuwende technieken en materialen en de samenwerking van aannemers en architecten vanaf de ontwerpfase zijn de voornaamste middelen waarmee kwaliteitsverhoging en prijsbeheersing worden bereikt.
Vlabo kan op ca. veertig meewerkende aannemers beroep doen. Zij worden van alle nieuwe projecten op de hoogte gebracht.
Elke aannemer krijgt de gelegenheid, in samenwerking met een architect, een ontwerp met prijsberekening in te dienen. Een selectiecommissie, bestaande uit deskundigen uit de bouwwereld en afgevaardigden van de grondeigenaar (gemeente, intercommunale, OCMW, privé-eigenaar) en van stedenbouw, beoordeelt de ingediende projecten op basis van een aantal criteria: woonkwaliteit, architecturale en technische kwaliteit, stedenbouwkundige opvatting, duurzaamheid en de prijs/kwaliteitsverhouding.
Koopwoningen
Als de selectiecommissie een project weerhoudt, prefinanciert de aannemer zelf de bouw van de woning(en) en krijgt hij een aantal jaren (meestal drie) recht van opstal van de grondeigenaar op de te bebouwen gronden. Gedurende deze periode is de aannemer dus bouwheer.
Dit recht van opstal vervalt na de vastgelegde termijn of zodra de aannemer zijn woning(en) verkoopt. De aannemer verkoopt zelf de woning aan zijn klant die in het algemeen aan een aantal voorwaarden moet voldoen: inkomensgrens, woonplaats, eigendom. Terzelfdertijd verkoopt de grondeigenaar de grond aan de koper. De koper kan ook vóór of tijdens de bouw van de woning het perceel grond bij de grondeigenaar aankopen. In dit laatste geval moet er wel een overeenkomst zijn tussen de aannemer en zijn klant die stipuleert dat de door de selectiecommissie goedgekeurde woning zal gebouwd worden. De aannemer sluit dan met de koper een gewoon aannemingscontract af.
Vlabo is niet betrokken in de commerciële relatie van de aannemer met zijn klanten.
Huurwoningen
In geval van huurwoningen wordt de bouw van de woningen gefinancierd door een bouwheer, zoals een OCMW, een gemeentebestuur, e.a. Vlabo organiseert dan de gunning in naam van de bouwheer.
Indien de bouwheer een publiekrechtelijke rechtspersoon is, gebeurt die gunning volgens de wetgeving conform de overheidsopdrachten onder de vorm van een algemene offerteaanvraag.
Na het verkrijgen van de stedenbouwkundige vergunning wordt de architect aangesteld en vergoed door het opdrachtgevend bestuur.
Commissieloon
Het commissieloon voor woningen of appartementen bedraagt 3% op de prijsberekening van de aannemer, zonder erelonen. In geval van een algemene offerteaanvraag wordt het commissieloon door het openbaar bestuur betaald.
Kijkdorp
Een aannemer die meewerkt met Vlabo in een kijkdorp (een tijdelijke, gewoonlijk 4 maanden durende woningtentoonstelling), betaalt promotiekosten ten bedrage van € 5.000 voor het bouwen van één woning, € 8.700 voor twee woningen, € 12.400 voor drie, en € 14.900 voor vier; voor elke woning boven de vier worden de gewone commissielonen aangerekend. Deze bijdragen zijn een deelname in de organisatie-, animatie- en promotiekosten van het kijkdorp.
Meewerkende aannemers
De deelnemers aan een kijkdorp worden automatisch meewerkende aannemers van Vlabo.
Een aannemer, die nog niet aan een kijkdorp heeft deelgenomen, kan door Vlaanderen Bouwt ook als meewerkende aannemer worden beschouwd door een éénmalige betaling van € 5000 nadat een ingediend project door de selectiecommissie ter uitvoering werd goedgekeurd. Het project waarvoor een nieuwe aannemer geselecteerd wordt, kan pas definitief toegewezen worden nadat de voorwaarde vervuld is zoals gestipuleerd in het bestek artikel 3.1 dat "alleen de meewerkende aannemers van Vlabo in aanmerking komen voor de uitvoering van de bouwwerken". Aan die voorwaarden wordt voldaan zodra de desbetreffende factuur betaald is.